Eskutik heldu didazu: goazen! Urratsik eman baino lehen, batera eta bestera begiratu dut. Jende gutxi etorri da hitzaldira. Ez naiz harritu, gai horrekin… Hara, horko hori ezaguna dut, baso ekologiako hitzaldi batean aritu zen hizlari. Gaur entzule etorri da. Beste hura ere bai, Soziolinguistika Klusterrerako lanean aritu zen Euskarabenturan. Beno, esperotakoa, Hizkuntzen ekologia hizpide, bateko eta besteko bitxienak elkartu gara. Tira, goazen barrura, agindu didazu, eta nik, barrura egin zurekin.
Aretora sartzerakoan, betiko zalantzak. Erdiparean jartzea erabaki dugu, bizilagunaren eta zinegotziaren artean. Berokiak erantzi, argiak itzali, eta di-da hasi da hitzaldia. «Hizkuntzek espezieen antzeko jokabidea dute», dio hizlariak. Bai, baliteke, bizidunak bezala tokiko baldintzetara egokitzeko espezializatzen dira. Belarrira xuxurlatu didazu kolore sistemen bitxikeria, hizkuntza bakoitzak tokian tokiko beharren arabera bereizten dituela koloreak. Urdina eta gorria, esaterako, askoz ere zabalagoak ziren lehen euskaldunentzat, harik eta astoak urdinak eta behiak gorriak izateraino.
Une batez jendearen arreta aurpegiei so gelditu naiz, interesa piztu du nitxo ekologikoen gaiak. Katramilatu da, esan didazu, baina ez da trabatu, ongi ulertarazi nahi du. Bi espezie toki eta aldi berean bizitzeko, nork bere bizilekutxoa izan behar omen du, baldintza sorta propioa. Adibidez, hegazti bat ezkurrez elikatzea, eta bestea zomorroz. Elikagai bera janez gero, aldiz, lehia sortzen da, eta ohikoena bakoitzak bere lurraldea izatea da, gainezarri gabe, edo espezie bakarrak egitea aurrera. Ideia hori hizkuntzetara ekarri du adituak, eta arnasguneen kontzeptuarekin lotu. Horietan bertako hizkuntza dago inguruneko baldintzetara hobekien egokituta, eta erabat funtzionala da (lana, aisia, familia, arlo publikoa, pribatua…). Hizkuntza bat ez bada lurralderen batean nagusi, besteek jatorrizkoa ordezkatzeko joera dute, zokoratzekoa, eraginkorragoak direlako hiztunak erreproduzitzen.
Etenik gabe jarraitu du hizlariak gaia josten: dibertsitatearen balioa, diskriminazio positiboak hizkuntza politikan, hiztun komunitate sendoen premia… Ohartzerako denak ari gara berokiak janzten. Azkenaldiko dinamikez aritu gara kanpoan: Korrikaren arrakasta aipatu didazu, Kontseiluaren manifestazioaz oroitu naiz, baita Mikel Arrizabalagak, Lezoko alkate ohi zendu berriak, Urruñako Ikastola sostengatzeko egindako lanaz. Izan ere, hizkuntzak ere sailkatzen dira galduta, galtzorian edo zaurgarri, eta euskarak bizilekutxo aproposa izan dezan, bide luzea dago oraindik urratzeko. Iparraldean azterketak euskaraz pasatzeko borrokan murgildu dira, eta murgilduko gara, maiatzaren 8an, aldarrikapenez jantzitako Herri Urratsean. Mendikate batek lotutako hiztunen itzulera izango da.
Eskutik heldu dizut, eta irmo adierazi, goazen!
Oarsoaldeari buruzko kalitatezko informazioa eta gertukoa jaso nahi dudalako. Euskaraz bizi nahi dudalako eta hizkuntzaren biziberritzea bultzatu nahi dudalako. Herrigintza egin nahi dudalako. Oarsoaldeko euskarazko komunitatearen parte izan nahi dudalako. Oarsoaldeko herritarrok behar dugulako. Zure ekarpena behar dugu, babestu tokiko euskarazko komunikabidea.
