Konpromisoaren aurpegia
Omenaldia egingo diote bihar Koxme Lizaso bertsolari, euskaltzale eta nekazariari; eskola zaharreko azkenekotako bertsolaria izanagatik, ez zuen etenik sortu.
Jose Joakin Mitxelena eta Koxme Lizaso, Iturriozko festetan 1985ean
«Gure bertsolari ofiziala izan zen Mitxelenarekin [Jose Joakin] batera», Antton Kazabon, Oiartzungo bertso eskolako kideaOiartzungo bertsolarietatik eskola zaharreko azkenekoetako bertsolaria izan zen, bere ondoren jarri zuten martxan bertso eskola eta bertsolari gazteak orduan hasi ziren. «Bi eskolen artean ez zuen etenik sortu, gazteekin ere hortxe ibili zen», azaldu du Kazabonek. Errenteria-Oreretako Xenpelar bertso eskolako gazteekin ere ibili zen. «Urte zahar egunetan, Ereintzako koroak Dios te salve abesten zuen eta Lizasok koplak inprobisatzen zituen. Urteak eta urteak egin zituen horrela, nik uste azken momentura arte koplak kantari ibili zela», gogoratu du. 2013ko abuztuaren 9an hil zen. Euskaltzale eta nekazaria Nekazari bezala ez zen soilik baserritarra izan. Kazabon: «Sindikatu bat sortzeko ahaleginetan ibili zen. Ez dut esango baserritar oiartzuarren buru izan zela, baina sokatik tiraka ibili zen horietakoa izan zen». Euskaltzale gisa ere, ez zen konformatu haurrak ikastolara bidaltzearekin: «Hor ere bere kezkak eta gogoetak bazituen, euskara batua zela eta ez zela… Horretan ere posizionatu egin zen eta bera euskara berri hori zertarako zen ez zuen ulertzen, h-a zertarako ere… Ez dut esango garai horretan bere posizioa atzerakoia izan zenik, ausarta izan zen».
«Lizasok badu tokia Auspoan; bertsolari gehienek dute euren aletxoa eta berak ez», Antton Kazabon, Oiartzungo bertso eskolako kideaJose Joakin Mitxelena gogoan liburua idatzi zuen (Sendoa, 1998), Antonio Zabalak sortutako Auspoa bildumaren 256.a. «Ni Mitxelena izan zelako herri asko ezagutua naz eta gaur ditudan lagun asko ere bai», idatzi zuen liburu hartan, Mitxelenaren arrimoan egon zela aitortuaz. Liburuaren kontrazalean Antonio Zabalak hauxe idatzi zuen: «Orain, berriz, batek mundu hontako lanak egin ondoren [Mitxelenak], besteak [Lizasok] luma hartu eta lagunaren bizitza idazteari gogotsu ekin dio. Bejondeiela Koxme adiskideari». Orain nork hartuko du luma eta Koxme Lizasoren bizitzari buruz idatziko?: «Nik uste Lizasok tokia baduela Auspoan eta toki hori zain du. Bertsolari gehienek badute euren aletxoa eta Lizasok oraindik ez. Larunbateko ekitaldia egun bateko alea izango da, baina abiapuntua izan daiteke Auspoako 331. alea izateko». Erronka mahai gainean utzi du Kazabonek.
