Joko zuzenen berreskurapenen artean, bote luzeari ekin dio Txost Pilota Taldeak; bote luzeko Txapeldunen Ligan jokatu dute Herbehereetan
Bote luzeari buruzko ikus-entzunezkoa egin zuten eta hortik ateratako irudia da honakoa; pilotariak Oiartzungo Zaldin pilotasoroan ari dira jokatzen. Argazkia: Txost
Borrokatu, ikasi eta itxura duina eman du Txostek Herbehereetan. Ez da erraza izan, baina gustura daude. Europako V. Llargues Txapeldunen Ligan jokatu zuten joan den asteburuan. Txostez gain, beste zortzi taldek hartu zuten parte: Belgikako Kersken (2014ko txapelduna) eta Baasrode, Herbeheretako Team NL1, Team NL2, Old Stars eta Winsum, Valentziako Agost eta Frantziako Maubeuge.
Txostek bi partida jokatu zituen. Lehena Herbehereetako Team NL1en kontra izan zen. Txosteko kideek kontatu dutenez, partida hasiera «bikaina» egin zuten oiartzuarrek, eta markagailua estu eta berdinduta joan zen hasierako jokoetan; aurrena bana eta gero bina. Ondoren, bi jokaldi eztabaidagarri tarteko eta nederlandarren susperraldia eta gero, jokoak borrokatuak izan ziren, baina Team NL 1 nagusitu egin zen bai jokoan eta baita markagailuan ere. «Horrela, emaitzari dagokionez, Txostentzat guztiz positiboa izan ez arren, kide guztiak kontentu ziren emandako mailarekin eta egindako partidarekin. Kontuan izan behar da talde nederlandarra gero finalerako sailkatu zela, bera, maila handikoa zen», esan dute Txostetik. 6-2 bukatu zen partida.
Jokamoldeari dagokionez, hainbat gauza, pilota jotzeko posturak eta eskutako babesak tarteko, ikusleek zein aurkariek harridura erakutsi zutela azaldu dute.
Txost taldeko pilotariak Herbehereetako Team NL1 taldearekin, Txapeldunen Ligan. Argazkia: Txost
Bigarren partida Old Starsen (Herbeheretakoak ere) kontra izan zen: «Kasu honetan, ez genuen aukerarik izan, Old Starsekoak nagusi izan ziren jokoaren alor guztietan eta 6 eta 0 bukatu zen partida. Aurreneko partidan erakutsitako maila erakusterik ez genuen lortu, nahiz eta jokoren bat lortzea merezi izan genuen».
Belgikako Kersken taldeak jantzi zuen txapela, Team NL1 8- 0 menderatuz. Hirugarren urtez jarraian lortu dute garaipena.
«Partidetan lortutako emaitzetatik harago, bidaia, gainontzeko herrialde eta taldeekin sortutako harreman estua zein bote luzeko txapelketa bera, guztiz positiboak izan dira. Taldearentzat esperientzia paregabea izan da, etapa berri baten hasiera. Etorkizunerako indarra emango digu», adierazi dute Txosteko kideek.
Heldu den urtean Txapeldunen Liga Gipuzkoan jokatu da, eta Oiartzunen partidaren bat- edo jokatzeko aukerak daude.
Berriro herriratzeko garaia
Bote luzea ez da joko berria, joko zuzenen artean zaharrena da. Aurtengo otsailean hasi dira bote luzearekin serio jartzen eta berreskuratzeari ekiten Txosteko kideak.
Txost Pilota Taldeak galduta zeuden eskuzko pasaka eta errebotea berpiztea lortu du. Horrela kontatu du Anton Mendizabal Txosteko partaideak: «Eskuzko pasaka berreskuratzea erabaki genuenean, ez genuen pentsatzen hain azkar uztartuko zenik, hain herrikoi bihurtuko zenik. Teoriak baietz esaten zigun, baina ikustea beste gauza bat da». Hori horrela izateko eskuzko pasakak zer duen galdetuta, ez du zalantzarik: «Oso erraza da, ez du eskuko minik eragiten eta oso dibertigarria da».
Esku pilotan gaur egunean ukitu ezinak ziruditenak —indar handia edukitzea, protekzioak… «profesionalizazioaren ondorio direnak azkenean, elitearen irudia»— eskuzko pasakak hautsi egiten ditu: «Eskuzko pasaka zaharragoa da, gainera; Kontzejupea egin zenean eskuzko pasaka jokatzen hasi ziren».
Horrek guztiak bote luzera salto egitea «oso erraza» izatea ekarri duela dio Mendizabalek: «Izan ere, aurrez aurre jokatzen ohituta daude eta dagoeneko ez da paretari begira jokatzen, buruko eskema aldatu egin da».
Hala, bote luzeari heltzeko hiru topaketa izan dituzte Ipar Euskal Herriko pilotariekin eta Gipuzkoako zenbait herritan erakustaldiak eskaini dituzte.
«Joko zuzenen kultura Oiartzungo kulturatik ezabatu egin da»
«Hurrengo urtean bote luzeko Euskal Herriko Txapelketa egin nahi dugu»
Anton Mendizabal, Txost Pilota Taldeko kidea
Asmoak finkatuta dituzte: «Hurrengo urtean bote luzeko Euskal Herriko Txapelketa egitea, txapelketa finko bat. Lapurdin talde bat aterako dute, Zuberoan agian beste bat, Baztanen ere, eta guk bi edo hiru talde aterako ditugu».
Goizarin (Artikutza) pilotasoroa; gaur egun ardiak sartzeko erabiltzen da. Argazkia: Ttxost
Ikerketa lanak egin ditu Txost Pilota Taldea. Pilota Zuzenean! proiektuaren eragile taldearen parte ere bada. Ikerketa horien artean pilotasoroak daude, bote luzeak Oiartzunen izan duen garrantziaren adibide direnak. Zaldin, Egiburu, Sorondo, Egiburu, Zaria, Tellaita… horiek Oiartzunen topatu dituzte, baina inguruko herrietan ere identifikatu dituzte.
Joko zuzenen erreferentzia
Oiartzun joko zuzenen erreferentzia dela nabarmendu du Mendizabalek: «Gipuzkoako beste hainbat herritako jendea gure taldean dago. Horrek ez du esan nahi, eta hala behar luke, orain gurean dauden pilotari horiek gero beraien herritan ez sortzea taldea».
Hala ere, gaur egun erreferentzia den arren, eta garai batean Oiartzun joko zuzenen potentzia bat izan arren —On Manuel Lekuonak Beheko Plazari Pilotaren unibertsitatea esaten zion—, Txosteko kideek duten sentsazioa gazi-gozoa da: «Joko zuzenen kultura Oiartzungo kulturatik ezabatu egin da, eta batzuetan iruditzen zaigu herri ezezagun batean gaudela. Gainera, jendeak ez digu kasu handirik egiten. Guk ez dugu asmatu pilotasoroak hor daudenik, hori guztia dokumentatuta azaltzen da; guk ez dugu asmatu zenbait herentzitan nola pasatzen diren pilotasoro batzuk. Horiek guztiak herriaren ondarea dira. Asko kostatzen ari zaigu». Horri lotuta, esku pilotaren nagusitasuna aipatu du: «Oso sartuta dago, hori besterik ez dago. Esku pilota, gainera, baztertzailea da zentzu askotan». Joko zuzenak profesionalizatzeaz galdetuta, burutik ere ez zaiela pasatzen erantzun du: «Europan bote luzea mantentzen da eta Belgikan profesionalizatua dago. Hori ez da gure eredua, akats berdinean eroriko ginateke eta».
Jendearen interes falta ere nabarmendu du: «Egia da arauak ez direla lehen azalpenean ulertzen, baina borondate eta interes pixka bat besterik ez dira behar. Askotan ezagutzen ez dugunarekin kontrako efektua dugu, eta jendeak ez du esfortzurik egin nahi».
Bien bitartean, Txostekoek joko zuzenak herritarreratzeko lanean jarraituko dute.
Bote luzearen ezaugarriak
- Jokalekuak. 50-60 metro luze eta 12-15 metro zabalekoak izan ohi dira.
- Sakea. Jokalekuaren alde batean dagoen botarrian botea emanez egiten da.
- Marra. Zelaia zatitzen duen marra botarritik 35 metrora jartzen da.
- Bi talde. Pilotaleku ireki eta paretarik gabekoan aurrez aurre jarritako bi taldek jokatzen dute, pilota esku hutsez alde batetik bestera botaz.
- Airez. Gehienbat airez jokatzen da, dena den, pilotak bote bat ematea onartzen da.
Pilotak. Gozoak dira.
- Taldeak. Lau edo bost pilotarik osatzen dituzte.
- Kintzeka. Jokoka eta kintzeka kontatzen da. Kintzeaz gainera, xixak edo arraiak gertatzen dira, pilotari batek pilota gelditzean edo alboetatik ateratzen denean. Arraiak taldearen leku aldaketa dakar, eta eremuen zatitze marra pilota ateratako edo gelditutako lekuaren parean jartzen da.
