Biharko deituta dauden mobilizazioen atarian, Duintasuna elkarteko hiru kidek egoeraren irakurketa egin dute; erronka: pentsio duinen aldeko borrokara jendarteko beste sektoreak batzea
Angel Luis Tuñon, Jose Mari Uria, eta Alfredo Rodriguez Duintasuna elkarteko kideak dira; eskarmentu handia dute hirurek gizarte borroketan
Gainezka egin du edalontziak. Pentsioak %0,25 igotzeko erabakia iruzurtzat hartu dute erretiratu askok, eta kalera irten dira, aspaldi ez bezalako mobilizazio jendetsuetan, suminduta.
Biharko hamaika mobilizazio daude deituta, tartean Errenteria-Oreretakoa. 18:00etan abiatuko da manifestazioa Herriko Plazatik. Pentsio sistema publiko baten alde lemapean, Gipuzkoako jubilatuak eta pentsiodunak biltzen dituen Duintasuna elkarteak «belaunaldi arteko elkarretaratzea eta manifestazioa» antolatu ditu biharko, bi aldarri nagusirekin: 1.080 euroko gutxieneko pentsioa, eta pentsio eta gizarte segurantzako sistema propioa.
Angel Luis Tuñon, Jose Mari Uria eta Alfredo Rodriguez Duintasuna elkarteko kideak dira, eta urteak dituzte borroka honen bueltan. Premiazkotzat jotzen dute jendarteko beste sektoreetara zabaltzea pentsiodunen aldarrikapenak, diotenez, «pentsioen etorkizuna guri bezain beste edo gehiago eragiten dielako jendarteko gainontzeko sektoreei».
Horregatik, aspalditik hasiak dira lanean sektoreka. Uriak azaldu duenez «gazteekin, feministekin eta auzo elkarteekin ere» bildu dira, «deialdia familia, seme-alaba, eta bizilagun orori zuzentzen zaiolako, egoerarekin enpatizatzen has daitezen». Eta Duintasunak normalean mobilizazioak hileko lehen astelehenetan egiten dituen arren, oraingoan larunbatarekin egitea lehenetsi dute, «lana duen jendeak manifestazioan parte hartzeko aukera izan dezan».
0,25a baino askoz gehiago
Hondarribiko pentsiodunak astelehenero elkartzen hasi dira.
Pentsioak KPIaren arabera igotzea izan liteke, akaso, askoren nahia, eta Madrilgo Gobernuak ere, kaleko erantzuna apaldu nahian edo, 2018an hori egiteko aukera zabalik utzi zuen herenegun, Mariano Rajoyren interbentzio baten bitartez, eta zehaztasun handirik gabe.
Iragarpenaren sinesgarritasuna auzitan, Duintasuna elkarteko kideak ez ditu ezustean harrapatu. Halakorik gerta zitekeela aurreikusia zuten, eta argi dute ez dela konponbidea. «Gehien entzuten dena %0,25eko igoeraren kontua da, baina hori, nire ustez behintzat, arazoaren zati bat baino ez da, eta agian txikiena», adierazi du Tuñonek. «Pentsiodunen erdiak 600 eurotik behera kobratzen duela kontuan hartuta, irtenbidea ez da euro bat edo sei igotzea», gaineratu du, eta bat etorri dira bere kideak: «Baliteke gaur gaurkoz %1 edo %1,5eko igoera lortzea, baina horrekin zer konponduko genuke? Halakorik onartuz gero, hurrengo urtean berdinean ginateke».
Horregatik, pentsio duinak aldarrikatzea da euren xede nagusia, eta eskari hori bera luzatu izan diote orain baino lehen Eusko Jaurlaritzari, herriz herri bildutako 73.000 sinaduren bitartez. «Estatua entzungor ari den bitartean, Eusko Jaurlaritzari eskatu diogu pentsioak 1.080 euro artean inplementatzeko». Eskaerak, hala ere, ez du gaur-gaurkoz erantzun positiborik izan, eta eskaera hura «EAJk eta PSOE-EEk blokeatu» zutela ondo gogoan dute Duintasuna elkartekoek, «PPren laguntzaz».
Pentsiodunek, hala ere, tinko eutsiko diote esku artean duten aldarriari. «Bi edo hiru urteren buruan, gutxieneko pentsioak 1.080 euroan egon behar du, horixe da Eusko Jaurlaritzari eskatzen dioguna. BPGaren arabera, eta Europako Karta Sozialaren irizpideen arabera, hala beharko luke. Eta gutxieneko soldata 1.200 euroan», gaineratu du Uriak.
Hiru gako
Irungo San Juan plaza ere izan da pentsiodunen aldarrikapenen agertoki; jendetza pilatu da astelehenetako mobilizazioetan.
Uriak kontu honetan guztian «oso garrantzitsuak diren hiru kontu» nabarmendu ditu, eta lehenik eta behin gogorarazi du Espainiako Gobernuak bankaren mesedetan hartu zituen ezohiko erabakiak: «PPren gobernuak eta PSOEk bankaren zorra kitatzea lehenetsi zuten ongizatearen eta pentsioen hobekuntzaren kaltetan, Espainiako Konstituzioaren 135. artikulua aldatuz».
Zaku berean PSOEk egin zuen pentsioen erreforma sartu du, «erretiratzeko adina 65 urtetik 67ra igo zuelako, langabezia tasa kontuan hartu gabe», eta horrez gain, urteroko igoera %0,25ekoa izatea erreforma harekin erabaki zutela gogoratu du: «Ordutik, nahiz eta KPI %1,5 igo, %0,25eko igoerari eusten zaio». Azken bost urtean hala gertatu dela kontuan hartzekoa dela gaineratu du Uriak.
Hori guztia gutxi ez, eta datorren urtetik aurrera indarrean sartuko den legearen beldur dira Duintasunakoak. Pentsioak sostengatzeko lege berriaren arabera, bost urtero, bizi itxaropenaren araberako proiekzio bat egingo dute, horrela pentsioak kalkulatzeko. Eta kezka agerikoa da. Bizi itxaropena handitzen joaten denez, pentsioak gero eta txikiagoak izango direla aurreikusi daiteke, eta «egungo gazteek 300 euroko pentsio asistentziala» kobratuko dutenaren beldur dira. Kalkulu sistema horri eustekotan, bilakaera zein izango den argi dute: «Zenbat eta gehiago bizi, orduan eta gutxiago kobratuko dugu, alderantzizko proportzioan».
Sistema bera kolokan
Duintasuna elkartean, horregatik, nahikoa garbi dute honekin guztiarekin kolokan jarri dena sistema bera dela, eta sakoneko eraldaketa bat bultzatu beste aukerarik ez dela argi dute. Gakoa, euren ustez, argi dago: «Politika egitea botere ekonomikoaren mesedetan, edota pertsonekin pentsatuta». Horixe hartu beharreko hautua.
Horregatik diote dena ez dela dirua, eta ongizate eredu indartsu bat eta kalitatezko gizarte zerbitzuak aldarrikatu ditu Uriak: «Honek sistema eta sistemaren kudeaketa bera jartzen du kolokan. Irtenbidea ez da bakarrik ekonomikoa. Jendartearen izaera aldatzen da edo ez gara konformatuko».
Bide beretik jarraitu du Rodriguezek: «Dirurik ez dagoela errepikatzen digute etengabe. Ez da egia. Dirua badago, hainbat enpresaren etekinen zenbatekoei erreparatzea besterik ez dago».
Aberastasuna noren zerbitzura jartzen den beste kontu bat da, ordea. «Ez da sekula izaten jendearen onerako. Behe mailako klaseak dira beti kaltetuenak. Zergatik ez da fiskalitatea behar bezala aplikatzen? Enpresei ahalik eta gutxiena kobratzen diete eta guri, aldiz, etengabe estutu», kexaka Rodriguezek. Erreforma fiskala, zentzu horretan, ezinbestekoa iruditzen zaie hirurei.
Eta proposamen zehatzak ez dituzte faltan. Uriak: «Pentsioen plan pribatuak egiteko eskatzen digute. Celia Villalobosek esaten digu hilero 2 euro aurrezteko. Nik badut harentzat proposamena: pentsioen plan pribatuek dituzten zerga-arintzeak kendu eta horrekin aurreztuko luketena, bi mila milioi inguru, pentsio publikoak indartzeko».
18:00etan abiatuko da manifestazioa, Errenteria-Oreretako Herriko Plazatik
1.080 euroko gutxieneko pentsioa aldarrikatuko dute mobilizazioan
Eta Tuñonek: «IBEXaren enpresek zenbat kotizatzen dute azkenean? %5-%10 artean. IBEXeko enpresa denek %20 kotizatuko balute, askoz diru gehiago bilduko lukete, ongizatean inbertitu daitekeen dirua».
Enpresarientzako tarifa finkoa bertan behera uztea, energiaren kostua merkatzea, robotikari zergak ezartzea edo Oinarrizko Errenta Unibertsala, horiek beste hainbat proposamen.
Egoera itzulezina
Kaleko eztanda orain zergatik eman den galdetuta, badute azalpenik. «Sortu behar zen zerbait zen, egunen batean gazteriak eztanda egingo duen bezala, logika hutsa da», dio konbentzimendu osoz Tuñonek: «%0,25eko igoera aplikatzea KPIa gehien igo den urtean gehiegi izan da, eta egoerak gainezka egin du, eztanda. Matxinada zibil bat izan da».
Uriak, hala ere, argi du honen guztiaren atzetik badela lana: «Badago atzean urteetako lan bat, adineko jendearen elkarteena. Bospasei urte daramagu lanean, eta hasierak beti dira zailak, baina egoera muturrekoa izatera iristen ari da, ezin delako bizi soldata eta pentsio dohakabe hauekin». Egoera, zentzu horretan «itzuliezina» iruditzen zaio Uriari, «ez behintzat pertsonentzako bizi baldintza duinak lortu artean».
Inguruan jende asko «egoera oso prekarioan» bizi dela gogoan, mobilizatzeko deia egin dute: «EAEn diru sarrerak bermatzeko errenta (DBE) ere aldatu nahi dute, murrizketa gehiago ezarri, eta horrez gain, badira soldata asko 600 eta 700 eurokoak. Egoera horiek pairatzen dituzten guztiei mobilizazioetara biltzeko deia luzatzen diegu, ez soilik larunbatean [biharkoagatik], baita etorkizunean egingo diren mobilizazioetan ere».
Sektore guztiak erakarri nahi dituzte pentsio duinen aldeko borrokara
Deialdia belaunaldi artekoa da, gaurko eta etorkizuneko pentsioen defentsan
Horrez gain, «elite politikoen gezurren aurrean adi egoteko» gomendatu dute, informazio ezkutatu eta jendea engainatzen saiatuko direla aurreikusita. «Apurrekin ez konformatu eta adi egon», horiexek Duintasunako kideen azken gomendioak.
