Pasaiako emakumeen borroka, oholtzara
Igandean 'Pasaiako emakumeen borrokari omenaldia' ekitaldia jasoko du Trintxerpeko Gudarien plazak. Berdintasun Mahaiak sustatzen duen ekitaldiaren helburua da emakumeen ibilbideak ikusaraztea. Aurten bederatzi emakume omenduko dituzte.
Etzi (igandea) Pasaiako emakumeen borrokari omenaldia izeneko ekitaldia egingo da Trintxerpeko Gudarien plazan, Martxoaren 8aren programazioaren barruan. Festa eta aldarrikapen giroa uztartzen dituen omenaldiaren bosgarren ekitaldia izango da etzikoa, eta bere helburua da Pasaiako emakumeen jarduna eta ibilbidea ikusaraztea eta errekonozitzea. Emakume horiek urteetan zehar aritu dira lanean, isilean, eta haien izenak plazara eramango dituzte igandeko ekitaldian. Emakumeak errekonozitzea xede duen jarduera Pasaiako Berdintasun Mahaiaren ekimenez sortu zen, 2021ean. Izaskun Barbier Bekoz Bekoko eta Berdintasun Mahaiko kideak adierazi du Pasaiako Mugimendu Feministak beharra ikusi zuela elkartzeko eta denek batera zerbait egiteko. Horren emaitza izan da ekitaldia, eta bost urte daramate jada Pasaiako emakumeen jarduna ikusarazten.
Lehen ekitaldia, 2021ekoa, San Pedron egin zen. Ordutik, barruti guztietan antolatu dituzte omenaldiak, eta bosgarrena, Trintxerpen egingo da. Aurten bederatzi emakumeren ibilbidea aitortuko dute. Emakume horiek nor diren jakiteko eta jendeak haiek ezagutu ahal izateko, Barbierrek jakinarazi du panel batzuk jarriko dituztela beren argazkiekin eta osatu duten ibilbidearekin.
Etziko jarduerak 12:00etan hasiko dira. Ekitaldian parte hartuko dutenak Gernika plazan elkartuko direla aurreratu du Barbierrek. Bertatik martxa bat aterako da, 12:15ean, eta zarata egingo dute, jendeak ikus ditzan. Gudari plazan bukatuko den martxak batukada eta musika izango ditu lagun. 12:30ean omenaldia hasiko da, eta emakume omenduak banan-banan igoko dira oholtzara. Ekitaldi hori egikaritzeko boluntarioen lana ezinbestekoa dela nabarmendu du Barbierrek, eta horien lana ere ikusarazi nahi dute antolatzaileek.
Emakume omenduak
Igandean bederatzi emakumeren ibilbidea aitortuko da: Cristina Lopez Velez eta Mari Iglesias Lopez antxotarrak; Gurutze Irastorza Irastorza eta Erika Matamoros Bonilla sanpedrotarrak; Gema Sistiaga Agirregomezkorta, Karmele Sistiaga eta Mari Cruz Balerdi sanjuandarrak; eta Pilar Alkiza Ameztoi eta Loli Saleta Vidal trintxerpetarrak.
Cristina Lopezek ile-apaindegi bat izan zuen. Egun, ostalaritzan egiten du lan. Sanferminetako jai batzordean buru-belarri aritu da lanean, eta festetako haur danborrada eta karrozak antolatu ditu, hogei urtez. Mari Iglesias Antxoko Itxaropena elkarteko boluntario izan da. Elkarte hori 1984an sortu zen, droga kontsumoari eta menpekotasunari aurre egiteko. Elkartearen sorreran guraso asko inplikatu ziren, Iglesias tarteko.
Gurutze Irastorzak magisteritza ikasi zuen Bilbon, baina ezin izan zion bide horri heldu, alargun geratu baitzen. Horrek prekarietatea eta babesgabetasuna ekarri zizkion. Arrain saltzaile edo harakin gisa egin zuen lan. 83 urterekin, lehen lerroan jarraitzen du herrian eta ekintza feministetan, atzetik datozenei bidea egiten. Erika Matamoros Hondurasen jaio zen. San Pedron bere goi mailako ikasketei uko egin zien, zaintza lanak egiteko. Emakume migratuen borroka islatzen du.
Gema Sistiaga Donibaneko euskal munduan buru-belarri aritu da, Gau Eskolan euskara irakasten eta Ibai Ondo ikastolan lan egiten. Euskal trikitiaren historiako lehenengoetako emakume bikotea osatu zuen Mentxu Alkortarekin. Albaolan boluntario gisa ari da. Karmele Sistiagak Pasaia-Lezo Lizeoaren sorreran hartu zuen parte. Albaolan ere murgildu zen. Itsas Mendin ere aritutakoa da. Kulturan, euskalgintzan eta kirolean aritu da betidanik. Mari Cruz Balerdi Legazpin jaio zen, eta 18 urterekin etorri zen Donibanera, Camara jatetxean zerbitzari bezala lan egitera. Arlo sozialean konpromiso handia izan du, berdintasuna ardatz.
Pilar Alkiza Altzan jaio zen, eta 1967tik bizi da Trintxerpen. 1978tik 1980ra Haur Hezkuntzako ikasketak egin zituen Deustun. Inma Garinekin Bordatxo lilitegia kudeatu zuen. Gipuzkoako eta Nafarroako eskola publikoetan ere aritu da lanean. Azkenik, Loli Saletak Antxoko hodien fabrika batean egin zuen lan. Arrantzale batekin ezkondu zen, alargun geratu zen, eta familiaren hezkuntzaz arduratu zen.
