Bahetik
Etsipena baizik ez zuten topatu Zurriolako hondar aleen artean, baheak astintzerakoan deus ere ez aurkitzean. Desesperazio oihuek handik zenbait metrotara jarritakoen arreta erakartzen zuten. Ez dago ezer! Berriro? Haien aieneak gure ai ene tristeekin nahasten ziren. Hondarra kiloka iragazi genuen, emaitza gozorik lortu gabe. Ez dakit zer arraiotan genbiltzala pentsatuko zuten barandaren bueltan panorama hura ikusten zebiltzanek. Ez ginen komunitateari zerbitzuak egiten ari, ez gintuzten behartutako lanak egitera zigortu, eta ez zen umiliazio publikorik aldi hartan. Ikasleak itsasoko hondakinen arazo larria ezagutzen ari ziren, Pasai San Pedroko Mater Ontzi Museoak gidatuta.
Urtean behin errepikatu dugu irteera 2018ko hartatik. Aitortzen dut ez dela erraza ikasleak halako datu bilketetarako motibatzea, baina krisi ekologikoaren eragile nagusietako bat hondakinak izanik, merezi du. Kosta egiten da keinu txikiekin planeta hobetzen den ideia transmititzea, botere eta baliabide gehiagoko instituzioak geldi dauden artean. Nekez pizten dira txikitasunetik ilusioa eta epika, baina merezi du. Azken laginketa saioak hobeak izan dira, gainera. Ikasleak, behingoz, pozarren. Bat topatu dut! Nik beste bat! Borobil-borobila da! Hondakinak biltzeko eta karakterizatzeko saiakeran, zientziatik gutxi du norgehiagokak, baina jasotze oparoak guztiak asetzen ditu. Sailkapena egiterakoan iristen dira negarrak, zenbat eta gehiago bildu, orduan eta lan nekezagoa delako.
Baheak eskuan, ilusio berrituarekin joan gara hondarra iragaztera. Ur botila baten zatia dirudi honek, gardena eta txikia. Barnealdeko herriren batean erabili, eta haizeak ibaira garraiatuko zuen. Halako lasterbideen bidez ailegatzen dira zaborrak itsasora. Sare pusketen eta zigarrokinen ondoren, pellet izeneko horiekin egin dugu topo. Aurrekoetan ez genien jaramon handirik egiten, aurten izarrek baino dizdira handiagoa egiten dute. Saioa amaitzeko, ur lagin bat hartu eta luparekin koloretako plastikozko zati nimiñoak antzeman ditugu. Batzuk eguzkiak eta itsasoak zatitutako plastiko handiagoen hondarrak izango dira. Besteak, ordea, propio sortzen dira txiki, produktu kosmetikoetan erabiltzeko, adibidez.
Amorrua baizik ez dut topatu Portugalgo isuriaren berri emateko albisteen artean, horiek egiaren bahetik iragazterakoan zorroztasunik ez aurkitzean. Zientzialarien desesperazio oihuek jende gutxiren arreta erakarri dute. Benetan ez dute plastikoek inolako eraginik gizakietan? Irakatsi ahala ikasi dut hondakin horiek txikitik adina dutela arriskutsutik. Urtero trabatzen zaizkit eztarrian mikroplastikoen esposizio luzeekin erlazionatutako gaitzak: minbiziak, altzeimerra, parkinsona… Nire aldean, ahoan korapilorik gabe ari da kazetaria. Esaldi bakarrean bildu du hondamendiaren neurria: «Lasai, kontsumitzaile, isurketa aurretik bezain osasuntsu daude arrain eta itsaskiak!». Ez du gezurrik esan. Inor ez izutzeko bahetik igarota, ohartu gabe, lehen bezain kutsatuta jarraitzen dutela esan du.
