Gutuna: "Planetarioa: bidaia izarretan barrena"
Gaur, maiatzaren 7, Planetarioen Nazioarteko Eguna da. Planetarioak goresteko eta haien funtzioari balioa emateko eguna 100.ez ospatzen da gaur. Pasaian, Blas de Lezo LHIIn zehazki, bada planetario bat. Baina itxita dago, ez dago erabilgarri. Euskal Autonomia Erkidegoan den bakarra da. Horren gaineko iritzia emateko gutuna bidali dute HITZAra Gema Ces Alkortak eta Ana Manzano Espelek. Jarraian, hitzez hitz, haiek esandakoak:
Planetarioa: bidaia izarretan barrena
Gaur, maiatzaren zazpia, garrantzi handiko efemeridea izango da: 100 urte beteko dira Planetarioen Nazioarteko Eguna ospatu zenetik. Planetarioen munduko egun bat ospatzeak, itsas munduarekin, astronomiarekin eta, jakina, kulturarekin oro har lotutako prestakuntzarako elementu garrantzitsu gisa balioesten ditu. Elementu horiek nabigaziorako prestatzen dute, astronomiaren bidez, baina, era berean, pertsonak, zerura hurbilduz eta askotan ezagutzen ez den ezagutza batera hurbilduz, hezten dituzte.
Blas de Lezo LHII Pasaian dago, eta bere instalazioen artean planetario bat du. Nabarmentzekoa da gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoan dagoen bakarra dela, eta existitzen dela dakitenek esan duten bezala, “harribitxi bat da, benetako museo-pieza bat”.
Ez da soilik pribilegio bat planetarioa edukitzea, baizik eta betebeharra ere bada bizirik mantentzea, gauza batek bestea inplikatzen du. Ikastetxeko ikasleez gain, Planetarioak Euskadi osoko ikastetxeen bisita jasotzen zuen, beste erkidego batzuena ere bai, eta baita astronomian interesa zuen jendearena ere. Bisita haien inpresioak bi hitzetan laburbildu daitezke: harridura eta emozioa.
Planetario bakoitzak nabigazioaren eta astronomiaren historiaren zati txiki bat osatzen du, eta horietatik igaro diren guztiak ere bai.
Euskal Herria zerbaitek definitzen badu, itsasoarekin duen lotura da, gure historiak erakusten duen bezala, beraz, gure identitate-zeinu garrantzitsuenetako batekin lotutako elementu bat zaintzea da kontua: gure itsas ondarea, zeinaren barruan baitago Pasaiako planetarioa.
Hasieran aipatzen den bezala, 2025eko maiatzaren zazpian, 100 urte beteko dira Planetarioen Nazioarteko Eguna ospatu zenetik, planetarioak balioan jartzen duen data, zalantzarik gabe.
la ezerk ez gaituela harritzen uste dugun mundu batean bizi gara, planetario batean sartu eta ideiaz aldatu arte.
Gema Ces Alkorta eta Ana Manzano Espel. Pasaia.
