Maletak
Hitz batek irudi bat, oroitzapen bat, usain bat, beste hitz bat, sentsazio bat, metafora bat, soinu bat, pentsamendu bat edota nonbaiteko min edo plazerra ere sor dezake. Sarritan norberak ditu bereak, propio-propioak eta nahi gabe ere, gure barne munduetara garamatzate. Baina ederra izaten da, beste norbaiti entzun edo irakurrita zure ustez adiera bat zuten hitzek beste bat hartzea. Hori gertatu zitzaidan niri orain dela gutxi maleta hitzarekin. Orain arte hitz hori entzunda burura zetozkidanak:
–Tourist go home, pintada bat besterik ez, edo guztia pintada batean jasoa. Euskal Herriko postalezko herri zein hirietan topa dezakegu. Izaten dituzte hiru maleta konjuntatu, tamaina guztietakoak nire irudimenean.
–Maleta bat izan dut nik ere lagun unibertsitate garaian. Igandez Donostiako autobus geltokira tupper eta arropaz beterik eramaten nuena, eta astez aste Bilbotik geroz eta hutsago egiten zuena itzulerako bidaia, tupperren antzera: hutsik, baina astearen arrastoekin.
–Bertso eskolan hasi berritan lau oinekin egiten genuen ariketa, errimen zerrendak ere egiten genituen. Gordeta, txuleta, azterketa… eta maleta izaten zen horietako bat nire zerrendan. Errima txarra, behartuta sartua gehienetan, baina beti zegoen metaforaren komodina.
–Ni ere izan naiz turista nire herrian, edo kanpoaldean, eta nik ere bidaiatu dut maletarekin —nahiz eta nireak ez izan konjuntatuak—. Hori bai, maletekin bidaiatzeari utzi genion gurasoekin beharrean lagunekin oporretan joaten hastearekin. Orain, motxila batekin aski izaten dugu gure helmuga ez paradisiakoetarako.
—Arrastaka eramaten dugun hori ere bada maleta. Gehiegi pisatzen du eskuetan edo soinean eramateko, eta lau gurpilen laguntzaz daramagu, baina arrastaka hala ere. Zenbat gauza daramatzagu arrastaka? Pisatzen duten (eta diguten) baina askatu nahi ez ditugun horiek guztiak.
Abenduan aurkeztu zuen Miren Azkarate kazetari eta idazleak Ikusezinak. Erbesteratuen haurrak liburua. Maletadun haurrak aipatzen ditu berak, motxiladun haurrak ezagunak zaizkigu guztioi, presoen seme-alabez ari gara, aitortza politiko zein humanoa jaso duen kolektiboaz. Baina berari entzun arte ez nituen ezagutzen maletadun haurrak. Ez nituen ezagutzen kontzeptu gisa, eta hori normala izan liteke hein batean, nahiko berria delako kontzeptua, baina maletadun haurrek ongi azaldu gisa, beraien berri ere ez nuen.
Tabernetako presoen argazkien ondoan ikusten genituen itzal beltzen seme-alabak dira maletadun haurrak, iheslari eta deportatu politikoen haurrak. Liburuaren izenburuak gogorarazten digun bezala, ikusezinak. Baina Mireni eta bere bidaian zein bidean konplize izan dituen guztiei esker, adiera berri bat du orain niregan maleta hitzak, eta nahiko nuke guztion imaginario kolektiboko kontzeptu ere bilakatuko balitz.
Zuetako askoren esku-bihotzetara iritsiko zen ziurrenik, baina irakurri gabeko inor oraindik geratzen bada, irakurri; spoilerra eginik ere, irakurtzea merezi duen liburu horietako bat baita. Nik aurreratuko dizuet amaiera: emoziozko hiru malko, irribarre txiki bat eta lanean jarraitzeko indar berezi bat.
