Ziberburujabetzaren bidean lehen urratsa egin dute, eta atzeraezina da
Manifestua plazaratu duten eragileen ustetan beharrezkoa da kapitalismo digitalaren alternatiba egon badagoela edo sortu eta eraiki daitekeela erdigunean jartzea.
Euskal Herria Digitala manifestua aurkezteko unea pasa den ekainean Lekuona Fabrikan. Euskal Herria digitala helburu, ziberburujabetzaren bidean lehenengo urratsa eman dute IPES, OLATUKOOP, TEKS, Ipar-Hegoa, eta Manu Robles Arangiz eta Iratzar fundazioek. Eta horren berri eman dute gaur goizean Lekuona Fabrikan egin duten agerraldian. Idoia Zengotitabengoa Iratzar Fundazioko kidea eta Gorka Julio TEKSeko kideek eman dute iniziatibaren berri, euskaraz lehenak eta gaztelaniaz bigarrenak, hura babestu duten elkarteetako ordezkariek lagunduta, argi utzita, honakoa bidearen hasiera dela, eta erronka handia dutela aurretik; handia, baina egingarria.
Iniziatibaren hastapenetara jo du Zengotitabengoak iniziatibaren nondik norakoak azaltzeko, ” bildu ginen herri honetan askotan egin den bezala kezka batetik, eta kezka horretatik tiraka heldu gara gaur aurkezten ari garenera”. Esku artean iniziatiba anbiziotsua, eta garrantzitsua, eta manifestu bat. Kezka, globalizazioak, pribatizazioak, zaintza krisia eta krisi ekologikoak eragiten die gaur prentsa aurrera azaldu diren eragile horiei guztiei, baina baita beste aldagai batek ere: digitalizazioaren edo teknologiaren garapena, “hemen bildu garenak, eta manifestu hau aurkezten dugunak uste dugu digitalizazioaren garapen hau hartu beharra dagoela eta erronka handia izango dela mende honetan zehar”.
Erronka digitala, mende honetako “erronka nagusienetakoa” izango dela sinistuta daude: “Garapen hori aberastasunaren metaketara bideratuta dago, ez da zerbait neutrala, finantzen aberastasun metaketara horretara doa, eta guk egin dugu manifestu hau esateko ezetz, herritarren zerbitzura jar daitekeen digitalizazio bat badagoela, eraiki behar dugula. Herritarren zerbitzura esaten dugunean, bizitza duinak sortzera esan nahi dugu, on komuna, edo aberastasun komuna sortzeari begira”.
Kezka, hausnarketa eta eztabaida horretatik, hain justu, sortu dute gaur aurkeztu duten manifestua: Euskal Herri Digitalerako lehen manifestua.
Eztabaida herritar guztiengana zabaldu nahi dute orain; ez delako Zengotitabengoak nabarmendu duen bezala digitalizazioarena soilik adituei eragingo dien kontua, herritar guztien gainean eragina izango duena baizik, “zentzu horretan, herritarrei zabaldu nahi diegu eztabaida hau”.
Manifestua sortu aurreko hausnarketa prozesuan lau esparru identifikatu zituztela gaineratu du Iratzar fundazioko kideak, “beharrezkoa da lau ardatz horiei ikuspegi kritiko eta konplexutasunez heltzea. Fikzioa litzateke digitalizazioak dena txarra ekarriko duela edo dena ona ekarriko duela esatea. Konplexutasunetik heltzeko beharra hortik”.
Lau ardatzak honakoak: Demokrazia, Lanen esparrua, Hezkuntza, eta humanitate digitalak. Demokraziari dagokionez, jendarte egituraketan digitalizazioak eta teknologiaren garapenak eragin izugarria daukala nabarmendu du, “egitura eta jendartea bera aldatzeraino eta pribatizazioa sartzen ari da hortik. Guk baliabide eta zerbitzu digitalak ondasun komuntzat ditugu eta banaketa hori eman behar dela uste dugu”. Lan esparruan digitalizaziotik harago doazen tendentziak sumatu dituztela esan du , “logika kapitalistari erantzuten diote eta badago lanen prekarizazio bat, lan postu galera. Horri erantzun nahiko genuke, batez ere nola bideratzen diren garapen teknologikoak lan arloan”. Puntu horretan zaintza lanari erreparatu dio Zengotitabengoak, ezkutuan gelditzen dela nabarmentzeko.
Hezkuntzaren digitalizazioari dagokionean, demokrazian bezala, erabat sartu dela digitalizazioa hezkuntzan eta pribatizazioa ere karri duela eskutik azaldu du, “uste dugu gertatzen ari dena aztertzea beharrezkoa dela, baina baita ere, konpetentzia digitalen aro honetan zer nolako herritarrak, subjektuak sortzen ari garen, nora begira dauden, zeri erantzuten dioten… erantzutea ere premiazkoa dela”. Azkenik, humanitate digitalen arloan, digitalizazioak eta garapen teknologikoak zer ekarriko dion memoriari, hizkuntzari, ondareari, ikerketari ere hausnartu dute.
Manifestua plazaratu duten eragileen ustetan beharrezkoa da kapitalismo digitalaren alternatiba egon badagoela edo sortu eta eraiki daitekeela erdigunean jartzea, baita subiranotasunaren ideia ere, “eta subiranotasun digitalaren aldarri bat egitea”. Horretarako ekintza proposamenak aztertu, planifikatu, sareak sortu edo eztabaida mahai gainean jartzea dagokiela gaineratu du.
Eztabaida herritarra
Batu direnak baino gehiago izatea dute helburu orain, “eztabaida herritarra izan behar da”. Lehen urrats honetan, beraz, sinadura bilketa bultzatuko dute atxikimenduak lortzeko, eztabaida ahalik eta gehien zabaltzeko. Manifestuarekin hemen egin daiteke bat. Horren ostean, lehen jardunaldi edo topaketa publikoa helduko da, hausnarketak egiteko. Lau ardatzekiko gainera, espazioak ireki eta jendeak parte hartzea nahi dute naturalki. “Hasierako gauzatxo batzuk zehaztuta daude, baina bideak nora eramango gaituen bat egiten dugun guztiok erabakitzea da kontua, bidea denen artean egitea”.
Beste ideia bati tartea eman dio Juliok bere aldetik, honakoa ez dela aditu kontu bat , “aditu eta aritu kontu bat da eta herritarrak ere era natural batean txertatu nahi ditugu eztabaida honetan. Gure lana ere bada eztabaida hauek benetan irekiak egin behar baditugu hasierako faseetan sortzen diren lantaldeetan irekitasun maila batzuk aztertzea, eztabaida, benetan sozializatu nahi dugulako”. Hasierako planteamendua, beraz, irekia eta gardena, “jende interesgarri asko dago lan hauetan, eta kezka orokorra dela uste dut. Talaios Koopen, gure kooperatiban, pentsatzeko ekin erabiltzen dugu, pentsamendua bai, baina ekintzatik pasatzen denean matizatuagoa heltzen da; bi gauzak behar dira”.
Lehen jardunaldietarako data eta lekua ere jakinarazi dute gaurko agerraldi horretan: urriaren 15ean izango dira Lekuona Fabrikan bertan.
