Historiaren B aldea kontatzen hasi dira Xamakoerrekan
Emakumeen aztarnak biltzen dituen mural feminista inauguratu zuten ostiralean. Jai giroan, espazio atsegina sortuta eta ahaldunduta, historiak erreserbatuta dien ikusezintasunetik lehen lerrora jauzi eginda ospatu zuten espazio berri baten hartzea.
Mural feminista inauguratu du Xamakoerrekan. Emakumeen aztarnak biltzen dituen mural feminista inauguratu zuten ostiralean. Jai giroan, espazio atsegina sortuta eta ahaldunduta, historiak erreserbatuta dien ikusezintasunetik lehen lerrora jauzi eginda ospatu zuten espazio berri baten hartzea. Izan ere, hori aldarrikatzen dute, espazioak emakumeentzat, euren historia, egunerokoak leku izan dezan kontaketan.
Murala, kokatuta dagoen Zapirain anaien kalearen historiarekin eta feminismoarekin dago lotuta. Muralaren atzean Emakumeen Etxetik sortutako Jane Gamon hirigintza taldeko kideetako batek azaldu zuenez, Ikuztegietako emakumeak daude, “horietako batzuk Lino Fabrika handiko langileak ziren, eta egungo Txirrita Parkean —bertan dago kokatuta Emakumeen Etxea— maindireak zabaltzen zituzten”. Xamakoerreka zegoen bertan, eta ostiralean korrontearen kontra egin zuten gora.
1920. urte inguruan emakume horiek zabaltzen zituzten maindireak irudikatu zituzten muralaren inaugurazioaren eszenografia sortzeko unean. Emakumeen Etxeko aurrealdeko belardian, zintzilik jarri zituzten oihalak; liho kolorea izango zuten fabrika handiko langile ziren emakumeek bertan zintzilikatzen zituztenak; ostiralekoak more koloreko hondoan historiaren parte izan diren emakume askoren irudiak, muralean jasotakoak, zituzten marraztuta. Eta izarekin batera, more bilakatu dute espazio hori, feminismoak konkistatutako eremu berri, orain arte B aldean ezkutatuta zegoen historia kontatzen hasteko: “Ezkutatu gaituzten lau hormetako harriak, gure ahotsa lau haizetara zabaltzeko hormak dira gaurkoan”.
Prozesuan modu batean edo bestean parte hartu dutenei, eta murala ikusterakoan errekonozitu eta horren parte direla sentitu diren guztiei eskerrak eman zizkieten ostiraleko ekitaldian, “ezinbestekoa izan da urteetako lankidetza: militante feministak, Geroarte kolektiboa, Emakumeen Etxeko emakumeak”. Aipamen berezia ere ostiraleko ekitaldirako gonbidapenaren atzeko aldean azaltzen zen bertsoa idatzi duen sortzaileari, Ainara Lasari.
Lanean jarraituko dutela ere esan zuten hirien diseinuan, emakumeek non eta nola bizi nahi duten erabaki dezaten, “kaleak hartzen jarraituko dugu. Hau hasiera besterik ez da”.
Bertaratutakoen artean, belaunaldi ezberdinetako emakumeak eta ospakizun giroa nagusi. Ekitaldia egin zuten espazioa aldarrikatu eta berreskuratzeko, aulkiak jarri zituzten belardian eta hamaika kolorez margotuta bertan utzi dituzte, aldarrikatzeko, espazio hori ere, beraiena dela.
Hasiera besterik ez da, argi esan zuten. Orain arte aitortu gabeko, ikusarazi gabeko historiaren zati garrantzitsua irudikatu dute bertan. Urrats inportantea da hori, are inportanteagoa ekintzak berak irudikatzen duena: mugimendu feministaren aldarrikapen historikoa den espazio publikoaren hartzea.
Ondokoa, Ainara Lasa sortzaileak egindako bertsoa
Urte askotan esleitu zaigu
hirien atzekaldea
Gizonentzako plaza zabala
andreentzako sukaldea
Brotxak hartuta kontatu dugu
historiaren B aldea
feminismotik eragin diren
borrokak eta moldea
Xamakoerreka izan dadila
korronte ta uholdea
