San Juan baleontziari aipamen berezia egin diote Trudeau eta Sanchezek
XX. mendean ontziaren hondarrak aurkitu zituztenetik, ikerketa eta berreraikuntza lan handia egin da baleontzia berreskuratzeko.
Pasaian eraiki den XVI. mendeko San Juan baleontziaren erreplika. Argazkia: ALBAOLA. Itsas Kultur Faktoria. ALBAOLA Itsas Kultur Faktoriak jakinarazi duenez, Justin Trudeau Kanadako lehen ministroak, Pedro Sanchez Gobernuko presidentearekin batera egindako adierazpen batean, ALBAOLAko San Juan Baleontziaren eraikuntza-lana aipatu du.
Izan ere, ALBAOLA Kanadaren Espainiako enbaxadore Wendy Drukierrek gonbidatu zuen herrialdeko “Canada Day” ospakizunera. Bertan, duela bost mendetatik bi herrialde arrantzaleek izandako harreman historikoa azpimarratu dute; bide batez, atal gazi-gozoak izan dituena. 1565ean 1.000 kupel balea-olio eta ontzia galdu ziren, baina XX. mendearen bigarren erdialdean espedizio batek hondarrak aurkitu eta historia berreskuratzea ahalbidetu zuen ikerketari hasiera eman zioten.
Horrela, euskal itsasontziaren aztarnen bila aritu zire 1978 ez geroztik; 1985ean National Geographic aldizkariaren azala izan zen; eta ikerketak UNESCOren hiru aitorpen bizi izan ditu ordutik: 2001ean UNESCOk euskal baleontziaren ikurrarekin hasi zuen irudikatzen munduko urpeko ondare guztia; 2013an Red Bay (Ternua eta Labrador) Gizateriaren Ondare izendatu zuen (bertan dago, gaur egun, San Juan baleontziaren erreplika); eta 2015ean San Juan baleontziaren erreplikaren eraikuntza babesten hasi zen.
Faktoriaren arabera, gertakari multzo hau euskal itsas teknologia eta itsas ondarearen historia berreskuratzeko aurrerapauso handia izan da.
