[Erreportajea] Portuan lan egiteko zailtasunak atera dira argitara
Pasaiako Portu Agintaritzako Langile Batzordeak zuzendaritzak hartutako hainbat neurri salatu ditu. Murrizketez gain, negoziaketa falta, proiektuen pribatizazioa eta baliabide eskasia agerikoak dira.
Zuzendaritzak Pasaiako Portu Agintaritza hustu duela salatu dute langileek. Agiri baten bidez, abuztuan Pasaiako Portu Agintaritzako (PPA) Langileen Batzordeak langileek bizi duten egoera ezagutarazi zuen. Batzordearen aburuz, azken hamarkadetan plantillan eginiko murrizketek sail guztietan eragin dute. Horrek, gainera, PPAko sail guztietan prekarietatea areagotu du.
Enrique Sanchez eta Mikel Dorronsoro (CCOO), Ekain Ortiz (ELA), Joxerramon Zapirain eta Ana Abalia (LAB) langileen ordezkariak dira. Duela hainbat hamarkada abiatu zen prozesua azaldu dute: «1982. urtean, 487 langile geunden; 2000. urtearen bueltan, 200 langilek egiten genuen lan portu osoan; gaur egun, ordea, 80 langile besterik ez gara». 2012an Espainiako Gobernuak lan erreforma onartu zuenean, zuzendaritzak neurri berriak hartu zituen. Abaliak, ordain gisa, zuzendaritzako kideek erabili zuten trikimailua gogorarazi du: «Akordio baten ostean, erretirorako baldintza oso onak onartu zituzten, 58 urte edo gehiago zituztenentzat. Orduan, baldintzak betetzen zituzten langileek berehala onartu zuten akordioa, baina ondoren, gazteagoak ginenok ez dugu 58 urterekin erretiratzeko aukera izan».
Urteetan gorpuztu den prozesua izanik, egungo zuzendaritzaz gain, Cesar Salvador aholkulari nagusia, PPAko Giza Baliabideen Alorraren arduradun, eta zuzendari ohia jo dute erruduntzat. Salvador Espainiar Estatuko Portuen Giza Baliabideen arduradun izan zen ere bai. Hori guztia dela eta, langile batzordeak ondo daki Salvadorrek eragiteko ahalmena duela: «15 urte zituenetik dabil enpresan, eta zuzendari izatera heldu da. Beti egon da zuzendari artean egoera kudeatzen. Hark esan zuen, duela 20 urte: ‘80 langile aski dira’».
Negoziazioa atzeratzen
PPA estatuko hitzarmenen mende dago, eta horiek Espainiar Estatuko Aurrekontu Orokorrei daude lotuta. Hala eta guztiz ere, lan hitzarmenak hainbat aldaketa aurreikusten ditu. Izan ere, lekuan lekuko portu agintaritzaren zeregina portuko zerbitzuak kudeatzea da, eta lan hitzarmenak lekuko lan baldintzen hobetzea aurreikusten duela argitu du Sanchezek.
Hori horrela, langileen iritziz hiru urte daramatza zuzendaritzak negoziaketa atzeratzen. Horregatik diote murrizketak bueltan etorri zaizkiola zuzendaritzari; atzerapena giza baliabideetan pertsonala falta dagoelako argudiatzen baitute. Arrazoi berdinagatik hamar urtean PPAk ez du enplegu publikoaren eskaintzarik egin. Ondorioz, plantilla ia berdina da ordutik. Orain, egoerak gainezka egin du: «Ohartu dira eginbehar guztiak egiteko, sail guztietan langileak falta direla». Sanchezek azaldu du Espainiako Portuek betebeharreko baldintzak ez dituztela betetzen: «Ez dute berritze tasa betetzen ere: jubilatzen direnen plazak hutsik gelditzen ari dira». Hortaz gain, zuzendaritza ez omen da langileekin biltzen: «2020ko urrian kargua hartu zuenetik, Joakin Telleria PPAko presidentea behin bakarrik ikusi dugu. Ordutik, muzin besterik ez digu egin» gaineratu du Dorronsorok.
Zerbitzuen pribatizazioa
Murrizketak 1980. hamarkadan PPAk eskaintzen zituen hainbat eta hainbat zerbitzuren externalizazio zein pribatizazio prozesurekin batera egin dituzte. Zapirain: «Portuko zerbitzu guztiak agintaritzak kudeatzen zituen: garabiak, trena, mekanika eta elektrizitate tailerrak, baskulak, mantenu eta garbiketa lanak, lorezaintza eta beste». PPAko zuzendariek horietako batzuk azpikontratatu zituzten, eta azken hogei urteetan enpresa pribatuei esleitu dizkiete hainbat mantenu eta azpiegitura zerbitzu. «Lehen 60-70 langile artean zeuden mantenu lanetan; egun, zazpi besterik ez dira gelditzen».
Baliabide eskasia
Lanerako baliabide falta nabaria dela adierazi dute, bestetik, sindikatuen ordezkariek. Adibidez, zaintza zerbitzuak ez du kotxerik, ezta zapata propiorik ere. «Langileak portu agintaritzara iristen direnean, mantenu eta zaintza zerbitzutakoei txaleko islatzaile bat ematen diete bakarrik», azaldu du Ortizek. Lanaldia ura edangarria ez zelako edo eskularru faltagatik etetera iritsi dira.
Osasun zerbitzu gabe daude aldi berean. Aurretik, 4-5 langilek osatzen zuten, eta Osalanek [Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundeak] zerbitzuaren kalitatea goraipatu bazuen ere, erabat ezabatu zuten.
