[Elkarrizketa] «Jendearen nondik-norakoak eta non bizi ziren jaso dugu»
Zapirainek Trintxerpeko historia jasotzen eta azaltzen duen liburua idatzi du: ‘Trintxerpe: urteurrenak’. Idazle trintxerpetarrak asteartean aurkeztu zuen bere barrutiari buruzko ikerketa lana, liburutegian.
David Zapirain Karrika astearteko aurkezpenean, Trintxerpeko liburutegian. Argazkia: HITZA. Trintxerpeko historia jaso duzu Trintxerpe: urteurrenak liburuan, ezta?
Hiru gai nagusitu dira. Bat filosofikoa da, eta urteurrenak zer diren azaldu dut, noraino diren benetakoak edo soilik existitzen ote diren guk hala sinesten dugulako. Bigarrenean kontatu dudana da Trintxerpe deitzen dugun horrek zenbat bizitza izan dituen historian zehar. Bat Trintxerpeko etxe multzoena litzateke. Multzo hori da gaur egun auzoari izena ematen diona; baina hori ez da jatorrizko Trintxerpe. Gaur egun Trintxerpe deitzen duguna, auzo industriala, Azkuene inguruan hasi zen garatzen, eta badia osoaren garapenaren zati bat gehiago da. Azkenik, harrigarriagoa egingo zaigun beste atal bat dago: nola bizi izan zen jendea gaur egun Trintxerpek betetzen duen tokian. Hor, gutxienez, 1492. urtera arte dokumentatu dugu espazioaren okupazioa.
Zer kontatzen du liburuak? Zer islatu nahi izan duzu?
Aipatu ditudan hiru atal horietan, jendearen nondik-norakoak zeintzuk ziren eta non bizi ziren jaso nahi izan dugu. Aro historikoan Trintxer baserriaren ingurukoak errekuperatzen saiatu gara. Trintxerpe auzo industrial bezala garatzen hasi zen aroari begira, ahalegindu gara azaltzen auzoak nola sortu ziren, zeintzuk ziren etxe horiek, non kokatzen ziren, zein plano zeuzkaten… Era berean, auzo industriala sortzeak egoera soziala, ekonomikoa eta paisaia multzoa aldatu zituen. Baserrien bizitza eraldatu zen.
Nondik dator liburua idazteko ideia?
Udalak 20 urte inguru daramatza Pasaiako historia, ondarea edota artea berreskuratzen. 2023a Trintxerpe izena nagusitzen den edo Trintxerpeko etxeak eraikitzen diren 100. urteurrena da. Beste barrutien historia eta sorrera kontatuta daude, baina Trintxerperena ez zegoen. Esan bezala, urteurrenak egiazkoak eta faltsuak dira aldi berean.
Urteurrenaren gainean mintzatu zara. Zein urteurren jaso dituzu?
Lehen asmoa zen Trintxerperen 100 urte horiek ospatzea. Beste data biribil bat ere bagenuen: 1522koa. Hor 500 urte dauzkagu. Ikerketa egin ahala, 1522. urtea baino zaharragoa den data bat topatu genuen; beraz, urteurrenen egia eta faltsukeriaren arteko bikoiztasun hori dago hor. Era berean, 1923a baldin bada Trintxerpeko etxe multzoa sortzen den urtea, horiek egiteko proiektua zaharragoa da eta, gainera, horiek ez dira Trintxerpe modernoaren etxerik zaharrenak. 100 eta 500 urte ospatu nahi genituen, baina azken batean, ospakizun askoz zabalagoa geratzen da. Data horiek guk ematen diegun zentzua dute soilik, bestela, edozein data ospa dezakegu.
Trintxerpetarra zara eta zure herriari buruzko liburu bat idatzi duzu. Berezia izan da zuretzako?
Hasieran uste nuen ez zela berezia izango, hotz hartu nuen. Baina gero, egoerak, izenak edota etxeak topatzen dituzu. Animatu gara, eta liburuaren bukaera bezala proposatu dugu autobisita gidatu bat egitea Trintxerpen zehar. Arte eta hirigintza oso-oso aberatsa ezkutatzen da ustez zatarra den tokian. Zatartasun hori, gainera, ez da egiazkoa.
