«Txikitatik datorkit itsasoarekiko pasioa, kresala daukat odolean»
2014tik, ‘San Juan’ baleontzia eraikitzen hasi zirenetik, proiektuaren fase guztiak jasotzen aritu da argazkilari errenteriarra. Milaka eta milaka argazki horietako batzuk, ederrenak, Albaolan ikus daitezke.
Urruzuno, ‘San Juan’ baleontziaren barruko aldean. Urte luzeko ibilbidea duzu itsasoko argazkigintzan Albaolarekin. Nola hasi zen elkarlana?
Zoro hauek ezagutu nituela eta Albaolaren unibertsoan sartu nintzela ja 20 urte badira. Orain dela 20 urte Oreretako artisau azokan egurrezko barkutxo batzuk egiten zituen emakume batekin egin nuen topo, Erme Pedroso, egungo gerentea dena. Ontzi horiek uretara ateratzeko asmoa kontatu zidan, eta ipuinetako istorio horietako bat iruditu zitzaidan, amets bat, berehala egi bihurtu zena. Handik bi hilabetera Irlandari bira ematen ari nintzen Albaolakoekin, horrela hasi zen abenturatxo hau.
Azken abentura honetan ere, hasieratik igo zara barkura.
Bai, ez nuen inolako zalantzarik izan. Berehala maitemindu nintzen proiektuarekin. Maitemindu nintzen egurrarekin, itsasoarekin… Odoletik datorkit itsasoarekiko pasio hori, kresala pixka bat daukat odolean. Aita arrantzalea zen eta hortik datorkit maitasun hau. Mendirik gabe ere ezingo nintzateke bizi, baina itsasorik gabe, ezinezko.
10 urteko lana izan da. Argazki kopurua, beraz, kontaezina izango da.
Milaka eta milaka argazki atera ditut. Dokumentatzea ez da lan erraza izan, ez delako orden zehatz bat duen prozesu bat. Dauden arotzen arabera, dagoen egurraren arabera, dakizkigun gauzen arabera eta ditugun datuen arabera, dena aldatzen doa. Ontzi honen eraikuntza ikasketa prozesu bat ere bada, horretarako sortu zen, garrantzi hori dauka eraikuntza honek. Eraikitzen joan garen moduan ikasten ere aritu gara.
Beraz, erronka izan da?
Bai, erronka izan da. Orain naiz horren kontziente, bukaera aldera. Prozesuaren jarraipen zintzo bat egitea ez da erraza. Pieza asko daude, elementu asko. Ontzi hau mundu bat da. Horrelako prozesu luze bati argazkiak ateratzeak dokumentazio lan handia eskatzen du. Argazki guztiak nire begitik ateratakoak dira, baina ez dago sormenerako hainbesteko tarterik. Eskuekin, egurrarekin, erreminta zaharrekin… Hauekin irudi ederrak atera daitezke, baina beste modu batera jaso behar izan dut dena, faseka. Hasierako argazkiak ikusten aritu naiz egunotan, eta ai ama! Orduz geroztik izan duen aldaketa! Ikaragarria izan da proiektuan parte hartu ahal izatea, umetxo hau hazten ikusi baitut. Orain, pieza bakoitza ikustean une hori gogoratzen dut, argazki hori. Eta horrek aukera eman dit proiektuaren parte sentitzeko. Ohorea izan da niretzako, luxua. Eta orain ia bukatuta ikustea ikaragarria da, sentsazio oso berezia dut. Sotoan sartzen naizenean ez dakit oso ongi ontzi baten barruan nagoen ala bale baten sabelean! Eta ontzi hau itsasoan ikusten duguneko unea sekulakoa izango da. Oraindik ez dugu aurkitu hitzik sentituko duguna azaltzeko.
Artxibategi erraldoi hori sortzea ere, ez da lan erraza izango.
Lanik handiena artxibategi hori kudeatzea da, ordu pila bat sartzen ari naiz horretan, ez da txantxa! [barrez]. Baleontziaren artxiboa erraldoia da, baina gainerako proiektuei ateratako argazkiak ere asko dira. Denetik egin dut Albaolan. Baleontziaz gain, gauza mordoa egiten da hemen. Ondarea berreskuratu eta ezagutarazteko sekulako lana egiten du Albaolak. Urte luzez itsasoari ez zaio duen garrantzia eman, eta Albaolak bai, hori egin du, lehen egunetik berretsi dut.
Aurten 10 urte beteko dira San Juan baleontziaren lehen egur zatia jarri zutenetik. Albaolatik pasatzen direnek jada atzeman dezakete bukatzear dela XVI. mendeko ontziaren erreplika. Itsas faktoriako komunikazio zuzendari Enara Novillok aitortu du «azken fasean» dagoela proiektua, «oso gutxi» falta zaiola bukatzeko, baina ezin dutela data zehatzik jarri oraindik. Hori bai, laster itsasoratzeko prest izango dela ziurtatu du. «Orain dela 10 urte jendeak ontzia nolakoa izango zen imajinatu nahi zuen. Maketa bat egin genuen orduan, baina jada ez da beharrezkoa. Ia bukatuta dago, eta orain, barrukoa ikustera gonbidatu nahiko nituzke herritarrak, azkeneko aukerak izango dira, betiko itsasoratu aurretik».
