Ez-lekuetan barrena
Badira inora ez garamatzatela jakiteko ibili behar diren bideak. Joseba Sarrionandiak esan zuen. Badira nora garamatzaten jakin gabe ere, ibili behar diren bideak. Batzuetan garrantzitsuena ibiltzea bera delako: aritzea; ez duelako inporta helmugak; ez delako garrantzitsua noraino: norantz eta non, baizik.
Hala definitzen dute gaur egungo pentsalariek utopia (u-topia, ez-lekua): errealitatea aldatzeko egiten dugun bidea, statu quo-aren ukoa, egunerokoa eraldatzera eramaten gaituen hausnarketa. Prozesua. Tomas Morok 1516an sortu zuenetik, beste bide bat hartu du kontzeptuak, eta jada ez da gizon-emakumeak zoriontsu bizi diren uhartea, gizarte-antolaketa eta legedi idealak dituena, perfektua. Honezkero ikasi dugu paradisurik ez dela posible; gizakiak beti izango dituela lagun miseriak eta zorigaitzak; ez-leku oro, baden leku hau bezalaxe, injustua izango dela, inperfektua, gatazkatsua. Baina izan izango da: horixe dute ezberdintasun nagusi utopia ulertzeko modu klasikoak eta berriak. Gaur egun espero dugun utopiak ez du perfekzioaren ameskeriarik eta, beraz, ezinezkotasunik; egiteko dagoen hori eta, beraz, egingarria den hori azaltzen du: dugun gizartea baino hobea izango den bestelako gizarte bat. Eta, izango bada, gizakiak egingo duelako izango da.
Horretarako, ezinbesteko bidelagunak dira artea eta kultura. Izan ere, aldatzeak irudikatzea eskatzen du: ezagutzen dugun gizartea aztertzea eta kritikatzea, litekeenari buruz espekulatzea, etorkizun posibleak deskribatzea, hausnarketa eragitea. Eta ekintzara pasatzea. Ekitea eta egitea. Egitea eta eragitea: arteak (eta kulturak) gizataldea baitu habitat natural. Artista bakartiaren ideia erromantikoa izaten badugu ere sarri buruan iltzatuta, ezer ez da hutsetik sortzen, ezer ez da esku bakarretik ateratzen. Eta, batez ere, ez du begi eta belarri bakarrak jasotzen. Artea arte bada (kultura kultura bada), partekatzen delako da: hartzaileak dituelako. Hark ematen dio bukaera artelanari; edo, jarraipena, behinik behin. Horregatik, garrantzitsua da artea eta kultura gertatzen diren guneak eragitea, elkartzeko eta partekatzeko uneak bultzatzea, hartzaileak sortzea. Hori du helburu Oiartzunen azaroaren 8tik 12ra egingo den Hitzen Lihoa kultur zikloak. Bost egunez literatura, bost egunez hausnarketa, musika, analisia, bertsoa, gozamena, kritika, taldea, sormena, kolorea, eraldaketa, forma.
Bost egunez utopiaz pentsatzea eta utopia praktikatzea. Gizarte hobe bat irudikatzea eta entseatzea. Sinistuta baikaude hori dela bidea. Hori dela utopien lekua.
