Konfinamenduan ere, konpromisoa oinarri
Itxialdiak iraun dituen aste luzeetan, Pasaiako Udalak emakumeekiko konpromisoari eutsi dio. Indarkeria matxistaren biktimei emandako arreta zerbitzua eta jabetze eskola telematikoki bermatu dira alarma egoeran.
Estudioan egiten zen 'Ahotsak uhinetan' saioa, etxetik egin dute konfinamenduan. Koronabirus izurritea kontrolik gabe hedatzen ari zela ohartzean, agintariek konfinamendua ezarri zuten, etxean gelditzea seguru mantentzeko modurik eraginkorrena zelakoan. Bizilekuak espazio fisiko segurua izan beharko luke. Neurri epidemiologikoek, ordea, ez dute aintzat hartzen emakume askorentzat etxea ez dela gotorleku bat, baizik eta genero desorekak indartzen dituen espazio bat.
Konfinamenduak agerian utzi ditu berezkoak diren genero desorekak, eta sarritan, baita indartu ere. Atsedenerako baino, lanerako toki bihurtu da etxea emakume askorentzat. COVID-19ak erakutsi du zeintzuk diren ezinbesteko zereginak. Zaintza lanen garrantziaz hitz egiten da, hari lotutako prekarietatean sakondu gabe. Etxe gehienetan emakumeek arduratu behar dute adinekoen eta haurren zaintzaz. Ohiko etxeko lanak ere haiengan hartu behar dituzte. Hori gutxi balitz, etxe askotan ziurgabetasun ekonomikoari aurre egin beharko diote.
Egoera zaurgarriena, itxialdia erasotzailearekin partekatu behar izan duten andre eta neskena da. Indarkeria matxista jasateko aukerak areagotu ditu konfinamenduak. Pasaiako Udaleko Gizarte Ekintza Saileko Berdintasun Arloa, honako konparaketaz jabetu da. Emakunderen arabera, martxoan erdira jaitsi ziren indarkeria matxistari lotutako salaketak. Asko egin zuten gora, ordea, indarkeria matxistaren biktimei babesa emateko aholkularitza zerbitzuetara egindako online kontsultak. Bi datuen arteko elkar eragina oso adierazgarria da.
Konfinamenduak sortutako ‘genero ondoezak’ aintzat hartuta, Berdintasun Arlotik sistemak utzitako berezko hutsune horiek betetzeko ahalegin handia egin dute. Nahiz eta telematikoki izan, oinarrizko bi zerbitzu bermatzearen aldeko apustua egin dute; indarkeria matxistaren biktimei eskainitako arreta eta jabetze eskolako taldeak mantentzea izan dute helburu, eta zailtasunak zailtasun, emaitzak positiboak izan dira.
Biktimei, babesa
Pasaiako Udalarentzat lehentasuna izan da indarkeria matxistari aurre egin behar dioten emakumeen ondoan kokatzea eta baliabideak haien esku jartzea. Egoerara egokitu direla azaldu du Loreto Osa Pasaiako Udaleko Gizarte Ekintzarako zinegotziak: «Ezagutzen dituzten kasuekin harremanetan jarraitu dute gizarte langileek. Harremana oso estua da». Pertsona horien egoeraren eta beharren jarraipena telefonoz eta Whatsapp bidez bermatzen ari da Pasaiako Udala.
Jarraipen eta babes lan horretan, Oarsoaldeko indarkeriarik gabeko autolaguntza taldearen ezinbesteko ekarpena jasotzen ari dira gizarte langileak. «Taldeak ere bere lana moldatu du eta horri esker sekulako euste lana egiten ari gara», adierazi du Osak. Udalean zein autolaguntzan, indarkeriari aurre egin dioten emakumeei egoera hobeto kudeatzeko estrategiak ematen ahalegintzen dira. Alarma egoerak aurrez aurreko arreta emateko aukera kendu du, baina, egoera berrira egokituz, keinu bat egin nahi izan diete emakume hauei. «Guk nahi duguna da haiek jakitea hemen gaudela, gure esku dauzkagun aukera eta baliabide guztiak haien egoera hobetzeko erabiliko ditugula», dio zinegotziak.
Saretzeko modu berriak
Jarraipenarekin batera, ahalduntzerako eta elkar zaintzarako espazioak bermatzeko ahalegina egin du Gizarte Ekinza Saileko Berdintasun Arloak. Ahalduntze eta saretze prozesuei dagokienez, Pasaian sare horiek ehuntzeko ezinbesteko tresnatzat agertu da jabetza eskola. Bertan osatzen diren taldeak, arlo formatiboaz harago, garrantzi handikoak suertatu dira emakumeen arteko elkartasun harremanak sortzeko eta ondorioz, ahalduntze pertsonal zein kolektiborako. Pasaiako Berdintasun Mahaian biltzen diren eragileek bultzatuta, gogoetarako eta elkarrengan eragiteko espazioa da jabetze eskola. Aurten 150 emakume baino gehiagok izena eman dute bertan eskaintzen diren ikastaroetan.
Hezkuntza hutsa baino askoz gehiago delako, jabetze eskola ere egokitu dute egoera berrira, telematikoki. Harro dago Kontxi Lopez eskolako dinamizatzailea, «eskaintzari eta taldearen batasunari» eutsi baitiote konfinamenduan zehar. Hainbat ikastaro dinamizatzen ditu Lopezek, besteak beste, Logela propioa eta Ahotsak uhinetan taldeak. Esperientzia berria izan arren, moldatu da: «Tailerraren arabera gauza ezberdinak egin ditugu, baina batez ere taldea zaintzeaz arduratu naiz, euskarri ezberdinen bitartez. Bakarkako arreta ere eskaini diet». Badira jabetza eskolarekin bat egiterik ezin izan dutenak, sarritan, alarma egoeraren ondorioz zaintza lanak areagotu zaizkielako.
Kreatiboak ere direla frogatu dute eskolan, izan ere, pantailak eta kamerak gailentzen ari diren honetan, eskuz idaztearen onuretara jo dute haiek «Nire logela eta Kurrikulum ezkutuak ikastaroetan, norberaren bizitzan oinarritutako eduki bat idatzi behar dute, haurtzarotik hasita». Ekintzak ez dira eten jabetze eskolan; ahalduntzea eta elkar zaintza ere ez. Esan bezala, hezkuntza hutsa baino askoz ere gehiago da eskolak ematen duena. Batzuentzat bakardadeari aurre egiteko modua da, beste batzuentzat hausnarketarako gunea da, edota sinpleki emakumeekin saretzeko aukera ematen duen espazio bat. Kasuistika zabala da, baina finean, arnasgune bat da denentzat, espazio seguru bat, alegia. Bada, espazio hori euskarri digitaletara eramateko gai izan direla nabarmendu du dinamizatzaileak: «Modu birtualean bada ere, elkar zain gaitezke. Eskolan egiten dugun lana oso garrantzitsua dela frogatu da berriz ere».
Denei bezala, haiei ere egoerak gainezka egin zien martxoan, baina oztopoei aurre egiteko eta erronketara egokitzeko ahalmena erakutsi dute Pasaiako Jabetze Eskolan. Kontxi Lopez ziur da indartsuago atera direla itxialditik, «salbuespenezko egoera batean antolatzen eta saretzen jarraitzeko gai izan gara, norberaren etxetik bada ere».
