Azala hautsi
Hala esan zidan alabak txikia zela erori eta hankan urratua egin zuenean: «Ama, azala hautsi zait!».
Nork beretik hitz egitean berezko dituen erreferentziak ahoratzen ditu. Haurrek oso ageriko egiten dute hori. Azala, azalaren kontra. Ikusi, usaindu, ukitu, dastatu eta sentitu; xurgatu ahala ikasitakoa askatzen dute, erreakzioen zain. Sormen handiz, jolasean. Eta hori hizkuntza jakin batean. Ama hizkuntzan, hizkuntzaz erditzen garelako.
Euskara da nire territorio libre bakarra. Eta euskara, irakurle, batzen gaituena. Guk osatzen dugun lurraldea baita euskara. Horregatik, ezinbestean orri hauetan lehen hitzak hizkuntzari eskaintzea dagokit. Eszenatoki libre horretan azalak eta izanak bat egiten jarrai dezan.
Izan ere, norbanakoek oinarri sendoa izatea ez da nahikoa. Kasurik onenean ere, gure haurrek etxean, ikastolan hasitako bidea jarraitzeko inguruan euskararen presentzia txertatua izatea beharrezko dute. Euren munduaz harago dagoen ingurua. Etengabeko estimuluez osatutako mundu aldakorrean, azkar zabalduko baitzaie errealitatea; hizkuntza pixkanaka aberastuko dute, eta hizkuntza berriak ikasi. Gurean ezinbestean; gaztelania edo frantsesa menderatzeraino. Zein hizkuntza erabili, hor dago gakoa. Hizkuntzak egiten gaitu gu eta guk egiten dugu hizkuntza.
Baina euskaraz erditutakoak ez dira nahikoak. Helduak nagusi garen bizitokian hiztun euskaldunak edonon izateak bermatuko du lurraldearen izana. Euskaltegietan euskarara hurbildutako hiztun berrien geroa euskaraz izan dadin, baina, urtean zehar ekintza sinboliko soiletan parte hartzea ez da nahikoa izango. Hiztun horiek, egunerokoan erreferentziazko sarea mantentzeaz gain, beharrezkoa izango dute jendartean modu eroso batean erabiltzeko aukera bermatua izatea.
Horregatik, urrunagotik etorritako hanburgesa, plastiko eta ketchup usaina duen estetika hutsezko mezu inbaditzaileen kutsua gailentzen ari zaigun unean, euskarak ausardiaz jokatzea behar du. Edota mundu osotik etorritakoak bizilagun ditugun garai honetan kulturartekotasunean bizi ahal izateko euskarak hizkuntza oso baten estatusa behar du. Nekez mantenduko du bere lurraldea, bestela.
Eta horretarako herri hau osatzen dugun norbanako, eragile eta erakunde guztiek badugu oraindik zer egina: gurean eta guretik erditutako eskaerak eta elkarlanak, ekintzez mailakatutako helburu eta planak, eta bereziki, betebeharrez artikulatutako asmo politikoak gauzatzea. Sormenez beteriko neurriak. Azalekoak ez direnak. Azala hautsiko dutenak.
Eta azkar baino lehen. Zauria gehiegi gaiztotu baino lehen?
