XVIII. mendeko patatxa ontzi baten planoak jarraituz, 'Juanita Larando' ontzia eraiki dute Albaolako ontzigintza eskolan, eta, gaurkoa aurkezteko eguna izan da. Bertan egon dira udal eta Albaolako ordezkariak.
‘Juanita Larando’ patatxa 15 metroko ontzi kortsarioa aurkeztu dute gaur Donibanen. Albaolako ontzigintza eskolan eraiki dute bi urte eta erdiz, Orioko Mutiozabal ontziolan aurkitutako planoetan oinarrituta. Izan ere, Euskal Herriko kostetatik desagertuta dago duela 300 urteko ontzi mota hau, eta, mapa hauei esker, berreskuratu egin dute.
Xabier Agote, Albaolako presidenteak, ondare honen garrantziari buruz aritu da eta barku mota hauek desagertu zirenetik egongo den lehena eta bakarra izango dela adierazi du. Erabilera ere nabarmendu du Albaolako presidenteak, ontzi hau, herri batetik bestera mezuak bidaltzeko erabili ohi zuten, baita kostaldearen zaintza egiteko ere.
Patxatren izenaren jatorriari buruzko hainbat datu eman ditu Agotek; Juanita Larando XVII. mendean Donostiako Alde Zaharrean ostatu bat zuen emakumea izan zen eta bere bezero denak kortsarioak zirela zehaztu du. Gainera, patatxetan inbertitu egiten zuela ere eman du jakitera.
Ondoren, Xabier Alberdik hartu du hitza eta Donibane Lohitzuneko kortsarioen kofradia eta Errobi kanta abesbatzari eskerrak emateko aprobetxatu du: “Nola ez zineten ba etorriko, jakinda gure ontzia, ontzi kortsarioa dela”.
Albaolari aitortza egin dio Izaskun Gomez alkateak “Egiten duzuen lan handiagatik, gure itsas ondarea eta historia ezagutzeko, eta, beraz, gure kultura ezagutzeko. Hau kultura delako.” Pasaiako portua itsas ondarearen erreferentea bilakatzen ari dela uste du Gomezek.
Juan Luis Arsuaga, Atapuerca Fundazioko zuzendaria eta Burgosko Giza Eboluzioaren Museoko zuzendari zientifikoa, izendatu dute patatxaren aitabitxia eta sagardo botila bat irekiz estreinatu du Juanita Larando: “Liluratuta nago, benetan”.
Ekitaldia amaitzeko, Jon Maiak bertso batzuk bota ditu eta Errobi kanta abesbatzako kideek ‘Agur jauna’ eta ‘Boga boga marinela’ abestu dituzte.