Euskararen indarguneak aurkitu, kale erabilera hauspotzeko
Euskararen kale erabilera bost puntu jaitsi da 2016tik 2021era: %53n dago. Kezka erlatibizatu eta indarguneak hauspotzearen garrantzia nabarmendu du Hizkuntz Normalizaziorako Sailak.
Pasa den asteko ostegunean aurkeztu zituzten datuak. Oiartzunen euskararen kale-erabileraren datuak aurkeztu dituzte: aurreko neurketatik —2016an egin zuten— bost puntu jaitsi da, %53raino. Beherakada handiena 15 eta 24 urte arteko gazteen artean eman da, hamahiru puntukoa izan baita jaitsiera.
Iazko udazkenean egindako kale neurketaren irakurketa ezkorra egin beharrean, modu positiboan ere irakurri dute Oiartzungo Udaleko Hizkuntz Normalizaziorako Sailean. Aitziber Arnaiz saileko teknikariak aitortu du datuak ez direla onak, erabilera jaitsi egin delako. «Erabilera jaitsi bada, horrek esan nahi du egiten dena ez dela nahikoa», azaldu du.
Txarrenari ona atera behar izaten zaionez, bestelako irakurketa egin du Arnaizek: «Daukagun presioa ikusita, beste edozein herri erdaldunagoetan egin daitekeen irakurketa egin dezakegu, erabilera horren jaitsiera ahalbidetu duten hainbat faktore kontuan hartuta: globalizazioa, migrazioak, sare sozialen eta komunikabideen erdal erabilera, erreferenteen falta…».
Faktore horiez gain, udalaren Hizkuntz Normalizaziorako Sailak uste du Oiartzunen badagoela «zerbait» erabilera horri eusten diona. Izan ere, euskara gaztelera baino gehiago erabiltzen da oraindik ere. «Buelta bat eman beharko genioke ikusteko ea Oiartzunek zergatik eusten dion erabilera kopuru altu horri», gaineratu du Hizkuntz Normalizaziorako teknikariak.
Udalaren ustez, herrian oraindik badaude arau sozial batzuk. Adibideekin argitu du: «Zenbait gunetan gaztelaniaz hitz egitea gaizki ikusia dago? Herrigintzaren dinamikak eutsiarazten dio? Hemen ez zaio inori okurritzen haur jolasak edo ipuin kontaketak gaztelaniaz izatea. Haurrekin ez ezik, helduekin ere egiten da. Herrian programatzen den ia guztia euskaraz egiten da, naturaltasun osoz».
Euskararen erabilera horri eusten dioten faktoreak identifikatzearekin batera, haiek indartu beharko liratekeela uste dute, baita kale egiten duten horiek konpontzen saiatu ere. Erreferenteen beharra plazaratu du Arnaizek: «Oiartzuar asko ari dira herrian, Euskal Herrian edo Europan gauza asko egiten: kirolariak, aktoreak… Horiek guztiak euskaldunak dira, eta askotan beraien irudia euskaraz saltzen dute. Indartu dezagun hori». Bengo, Peru edo Txilly bezalako musikariak jarri ditu adibidetzat.
Politika «ausartak»
Erreferenteak sortzeaz gain, uste dute herriko euskara lantzean egon daitekeela indargune bat. «Gazteek bilatzen dute bereiztea, eta horretarako bideak bilatu beharko genituzke, adibidez, herriko hizkera indartzen», zehaztu du udaleko teknikariak.
Oiartzungo Udalak euskara lehentasunezkotzat izatea «ausart» bezala definitu du Arnaizek, beste tokietan egiten ez diren politikak egiten direlako. Hala ere, udaletik gora dauden administrazioei politika «ausartagoak» eskatu dizkie, haiek badutelako legeak sortzeko eskuduntza. «Araudi mailan eskatzen dugu ausardia hori, ahalmena izan dezagun gehiago egiteko, hartara erabilera haz dadin».
