Planetaren kutsadura norberaren ondoan hasten delako
Bazterrak Txukuntzen taldeak lehenengo auzolana egin du. 800 hondakinetik gora jaso dituzte. Eginbehar nagusia, baina, kontzientziazioan dagoela argi dute, txokoak ez zikintzeko.
800 hondakin pieza inguru jaso zituzten igandean. «Ez dakit lau katu ala hogei pertsona agertuko garen». Reyes Garaiarrek ez zekien zenbat pertsona ager zitezkeen Bazterrak Txukuntzen-ek iganderako egin zuen deialdira.
Azkenean B aukera gailendu zen: 11 heldu eta bederatzi haur aritu ziren auzolanean, herriko plaza eta inguruan bildutako hondakinak jasotzen. 800 hondakin pieza jaso zituzten.
Auzolanerako deialdia berria da (hilero garbitu nahi dute auzo bat), baina aspalditik dator herriko hainbat txoko txukuntzeko ideia. Dozena bat urte ditu, Garaiarrek kontatu duenez.
«Santiago Bidearen zale gara bikotekidea eta biok, aspaldidanik. Duela hamabi bat urte, Leongo probintziatik bidea egiten ari ginela, herri batera iritsi ginen. Sarreran zabortegi antzeko bat zeukaten: pneumatiko zaharrak, obrako hondakinak… Atentzioa ekarri zigun».
Kontzientzia piztu zitzaien. Done Jakue Bidea haien etxe aurretik pasatzen da, eta bertatik pasatzen diren erromesek beraiek Leonen izan zuten irudia errepikatzerik ez zuten nahi.
Etxe inguruko eremua garbitzen hasi ziren hasieran. Hasieran ez zuten hondakin askorik aurkitzen. «Hondakinak jasotzeko sekulako teknologia daukagu, eta hor dago kontraesana: txoko asko daude dauden bezala, eta erreka bazterrak, zer esanik ez».
Hasierako eremua handitzen hasi ziren, eta txoko gehiago garbitzen. Gero eta jende gehiagori jakin-mina piztu zieten, eta garbiketa lan horietara batu ziren. Horrela taldetxo bat sortu zuten, eta 2019an jarri ziren martxan. Hiru auzolan egin zituzten Iturriotzen. Baina pandemia etorri zen.
Sentsibilizazioa landu
«Bi urte pasatxo geldirik egon gara. Ordutik zikinkeriak okerrera egin duela ikusi dugu», ebatzi du Garaiarrek. Argi dute beraiek egiten duten lana ez dela irtenbidea, sentsibilizazioan dagoela gakoa.
Horregatik, udalera joan ziren laguntza eske, eta besoak zabalik jaso zituzten. Garaiarrek azaldu duenez, udalak ere kezka du hondakinekin, baina baita ere egin diren txikizioekin.
«Badirudi esaten badigute zerbait ez egiteko, kontrakoa egin behar dugula… Ez naiz isunen aldekoa, heziketaren aldekoa baizik, baina badirudi jendearen poltsikoa ukitu arte ez dela ezer gertatzen», salatu du.
Herriko hainbat puntu ilun identifikatuta dituzte, eta denek dute ezaugarri komuna: jende asko ibiltzen dela. Toki horiek zerrendatu ditu: «Bidegorri inguruan; plazak, parkeak eta toki zentrikoak; gaztetxoak elkartzen diren txokoak; errepide bazterretako latak; orain musukoak; zigarrokinak…».
Inguruan pentsatzeko eskatu du Garaiarrek: «Plastikoak itsasora iristen direnean eskandalizatzen gara, baina horiek gure etxe ondoan hasten dira, eta mendietan, edo errepide bazterretan. Erreketara joaten dira, eta gero handik itsasora».
Bere ustez, «delitua» hondakinak lurrera botatzea da, baina behin hor egonda, jaso egin behar dira. «Sentsibilitatea da indartu nahi duguna, eta ea pixkanaka aurrera goazen. Gauza onuragarria da, nahiz eta jatorriz penagarria den. Giro ona sortzen da, enpatia ere bai, eta pozik geratzen zara zerbait ona egin duzulako».
Pasa den igandean hogei lagun bildu ziren Elizalde garbitzeko, eta ez dakite zenbat izango diren Gurutzen, hilaren 24an. Argi duten zifra bakarra da zero hondakin ikusi nahi dutela lurrean. «Hain polita den eta hainbeste maite dugun lurralde hau ez badugu zaintzen…».
